دلایل تغییر رنگ روغن هیدرولیک

در این مقاله قصد داریم به مسئله تغییر رنگ روغن هیدرولیک و علل آن بپردازیم. آگاهی از این موضوع که آیا زمانی که رنگ روغن هیدرولیک از رنگ عسلی و طلایی که رنگ روغن جدید است به قهوه‌ای تیره تبدیل شود، حتماً باید فورا آن را تعویض کنیم و یا خیر بسیار حائز اهمیت است. همچنین قصد داریم اصول و روش‌های چک کردن روغن هیدرولیک را نیز به طور مختصر آموزش دهیم؛ بنابراین تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

چرا رنگ روغن هیدرولیک تغییر میکند؟

اصولا وقتی بحث از نگهداری روانکارها بخصوص روغن هیدرولیک می‌شود سوالاتی از این قبیل مطرح می‌شود. بیشتر افراد روغنی که در سیستم‌های هیدرولیک صنعتی موجود است را با رنگ روغن خودرو خود مقایسه می‌کنند و هنگامی که رنگ روغن هیدرولیک آن‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره در آمد بدون اینکه به مدت زمان سرویس خودرو و روغن توجهی داشته باشند در اسرع وقت به تعویض آن می‌پردازند. در واقع این مسئله که نگهداری روغن در سیستم‌های هیدرولیک صنعتی بسیار متفاوت تر از روغن موتورهای احتراق داخلی خودرو است کاملا نادیده گرفته می‌شود. تغییر رنگ روغن هیدرولیک در واقع به عنوان یک زنگ خطر برای سرویس و بررسی کردن خودرو است اما نمی‌توان آن را به عنوان یک دلیل کامل جهت تعویض روغن به شمار آورد، چرا که در ابتدا باید دلایل تغییر رنگ روغن هیدرولیک را بدانید.

دلایل تغییر رنگ روغن هیدرولیک

از جمله دلایل شایع تیره شدن روغن هیدرولیک می‌توان به تنش حرارتی و اکسیداسیون اشاره کرد که می‌توان گفت هیچ کدام دلیلی برای تعویض روغن هیدرولیک نیستند.

در مرحله اول باید نمونه‌ای از روغن را برای آنالیز کردن به آزمایشگاه ارسال کنید. گاهی دیده شده است که رنگ روغن هیدرولیک تیره شده اما هنوز کاملاً خوب بوده و قابل استفاده است و حتی گاهی نیز مشاهده شده که روغن هیدرولیکی دچار تغییر رنگ نشده است اما از آنالیز روغن رد می‌شود؛ بنابراین می‌توان گفت تغییر رنگ روغن هیدرولیک به تنهایی دلیلی بر غیر قابل استفاده بودن آن نیست.

اما می‌توان گفت که تغییر رنگ روغن و تیره شدن آن می‌تواند به شما چیزهایی راجع به اینکه  خودرو دارای مشکلات احتمالی که نیاز به رسیدگی دارند، بگوید. در واقع ممکن است که سیستم شما یک یا چند نقطه حرارتی داغ داشته باشد که در آن نقاط روغن هیدرولیک به طور قابل توجهی گرم شده اما هنگامی که به مخزن می‌رسد، خنک می‌شود. برای مثال گاهی ممکن است شیر سیستم هیدرولیکی خراب شده باشد و به دلیل این خرابی روغن از طریق دهانه بسیار کوچکی با فشار زیاد عبور کند که این مسئله موجب بالا رفتن حرارت در نقطه‌ای از سیستم شده و از جمله تنها علائمی که موجب فهمیدن وجود چنین مشکلی در سیستم می‌شود تیره شدن رنگ روغن هیدرولیک است. طبق این مثال متوجه می شویم که روغن برای ادامه سرویس مناسب است و این تغییر رنگ دچار تغییر عملکرد سیستم نمی‌شود.

هنگامی که بازرسی و آنالیز روغن هیدرولیک متوجه شوید که ویسکوزیته و عدد اسیدی روغن دچار تغییر رنگ شده است،  احتمال اکسیداسیون روغن از میان می‌رود و این نتیجه نمایان می‌شود که تغییر رنگ روغن هیدرولیک به دلیل مسائل حرارتی است که می‌توان با دوربین مادون قرمز مشخص کرد که دما در چه نقطه‌ای افزایش پیدا می‌کند.

اصلی ترین دلیل تغییر رنگ روغن هیدرولیک

اگرچه اکسیداسیون یا همان ترکیب مواد شیمیایی روغن و اکسیژن  از جمله اصلی ترین دلیل‌های تغییر رنگ روغن هیدرولیک و کاهش پایداری آن است اما می‌توان گفت که تغییر رنگ به تنهایی نشانه خوبی برای مشخص شدن سطح اکسیداسیون روغن نیست. چراکه  آنتی‌اکسیدان‌ها حین انجام فعالیت و واکنش‌های خود اصولاً رنگ‌هایی مثل زرد کمرنگ تا مشکی ایجاد می‌کنند. عواملی همچون شرایط عملکرد، فرمولاسیون و آلاینده ها هرکدام بدون اینکه موجب خراب شدن خاصیت روغن شوند موجب تغییر رنگ آن می‌شوند.

با اینکه تغییر رنگ می‌تواند یک مسئله نگران کننده باشد اما دانستیم که روغن می‌تواند حتی با وجود تغییر رنگ ویژگی آنتی اکسیدانی خود را حفظ کند. نکته لازم توجه در این زمینه این است که تنها راهی که می‌توان به وسیله‌ی آن از میزان اکسیداسیون روغن مطمئن شد آنالیز کردن آن است در این فرآیند نیز باید به دنبال تغییر عدد اسیدی و افزایش ویسکوزیته روغن باشید.

علت تغییر رنگ روغن هیدرولیک فرمان ماشین

تا به حال دانستیم که شوک حرارتی و اکسیداسیون از جمله دلایل تیره شدن رنگ روغن هیدرولیک هستند؛ بنابراین اکسیژن، آب، حرارت و ذرات فلزی همگی موجب اکسیداسیون روغن شده و در تغییر رنگ روغن هیدرولیک تاثیر دارند. با بالا رفتن عدد اسیدی احتمال خوردگی اجزا خودرو نیز بیشتر می‌شود. از طرفی ویسکوزیته روغن نیز با ترکیب شدن مواد آلاینده در روغن افزایش پیدا می‌کند و این مسئله موجب به وجود آمدن تار، وارنیش و لجن در سطح داخلی سیستم می‌شود. از طرف دیگر با افزایش دما سرعت واکنش‌های شیمیایی افزایش پیدا کرده و با افزایش دمای ۱۰ درجه‌ای سرعت این فرآیند تقریباً دو برابر می‌شود.

در اکثر سیستم‌های هیدرولیکی که بر روغن معدنی بنا هستند، حداکثر دمای توصیه شده ۶۰ درجه سانتیگراد است و به ازای هر ۵ درجه افزایش دما طول عمر روغن ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. از دیگر مسائلی که می‌تواند موجب اکسیداسیون و تغییر رنگ روغن هیدرولیک شود افزایش فشار است چرا که این افزایش فشار موجب افزایش ویسکوزیته روغن نیز شده و باعث اصطکاک و تولید گرما می‌شود از طرفی این افزایش فشار موجب افزایش هوای ورودی یا همان اکسیژن شده و اکسیژن اضافی موجب سریعتر شدن فرآیند اکسیداسیون می‌شود؛ بنابراین از جمله راه‌هایی که موجب کاهش سرعت فرآیند اکسیداسیون می‌شود این است که فشار سیستم را تا جایی که ممکن است پایین نگه دارید.

بنابراین این هرگاه متوجه شدید که رنگ روغن هیدرولیک شما تیره‌تر شده لزوماً نباید به سرعت آن را عوض کنید بلکه این تغییر ممکن است تاثیر سالها استفاده روغن در سیستم خودرو شما باشد در این صورت باید یک نمونه از روغن هیدرولیک خود را جهت آزمایش ارسال کنید و تعویض روغن خودرو را با توجه به جواب آنالیز انجام دهید.

اصول و روشهای چک کردن روغن هیدرولیک

فرایند چک کردن روغن هیدرولیک دارای اصولی است که اگر آن‌ها را رعایت نکنید سطح روغنی که در مخزن وجود دارد با خطا محاسبه می‌شود یعنی کمتر یا بیشتر از سطح واقعی را نشان میدهد. اینکه سطح روغن هیدرولیک خودرو خود را در چه حالتی اندازه گیری کنید با توجه به نوع خودرو متفاوت است اما توصیه ما به شما این است که موتور را روشن کرده و در حالی که ماشین به صورت درجا در حال فعالیت است فرمان را چند باری به سمت چپ و راست بچرخانید.

در اکثر خودروها مخزن روغن هیدرولیک فرمان به صورت استوانه‌ای شکل و از جنس فلز یا پلاستیک بوده و در کنار تسمه هیدرولیک قرار دارد. با این حال اگر همچنان موفق به پیدا کردن مخزن روغن هیدرولیک نشدید می‌توانید دفترچه راهنمای خودرو خود را مطالعه کنید. اگر جنس مخزن روغن خودروی شما از جنس پلاستیک شفاف بوده باشد در این حالت سطح روغن مشخص است و نیازی به باز کردن درب آن نیست اما اگر از فلز یا پلاستیک کدر باشد باید درب آن را باز کرده و از نشانگر که در زیر در مخزن نصب شده جهت اندازه گرفتن سطح روغن خودرو خود استفاده کنید.